Historia antykoncepcji – rewolucja w metodach o przedłużonym działaniu
Antykoncepcja hormonalna jest najefektywniejszym sposobem zapobiegania niechcianej ciąży. Pomimo, że idea zastosowania hormonów do antykoncepcji pojawiła się na początku XIX wieku to praktycznie udało się ją zrealizować dopiero w latach 50-tych XX w.
Do chwili obecnej jest to metoda nowoczesna i nie widać perspektyw zastąpienia ją przez inne.
Powstanie preparatów antykoncepcyjnych musiało poprzedzić przełamanie kilku istotnych barier. Pierwszą z nich było zrozumienie fizjologii płodności u ludzi. Stało się to w latach
30-tych XX w gdy japoński fizjolog Ogino i austriacki lekarz Knaus ogłosili swoje badania
w tym zakresie ( Nobel w 1934 r).
Drugą było powstanie syntetycznych, tanich i możliwych do stosowania doustnego substancji hormonalnych będących odpowiednikiem naturalnych hormonów (Inhoffen 1939 i Rosenkranz 1951). Trzecia bariera to opory natury moralnej
i politycznej związane z zastosowanie skutecznej antykoncepcji. Przełamanie oporów
„męskiego i prawicowego lobby” było chyba najgłośniejsze i najtrudniejsze do pokonania.
W praktyce ten proces nie został zakończony do dnia dzisiejszego. Dopiero badania zaowocowały powstaniem skutecznego preparatu w 1960 roku zarejestrowanie pierwszej pigułki – Enovid w USA .
Pigułka antykoncepcyjna ma już ponad 50 lat i nadal dominuje wśród metod zapobiegania ciąży skutecznych, bezpiecznych i odwracalnych. Jednak nie pozostaje niezmienna i przez cały ten czas ulegała modyfikacjom. Zmniejszenie dawek hormonów w niej zawartych, opracowanie lepiej tolerowanych składników hormonalnych, wprowadzenie zmiennych dawek hormonów, pojawienie się pigułek zawierających jeden hormon to liczne próby uczynienia antykoncepcji hormonalnej bezpieczną i wygodną.
Czynnikiem zawodnym w stosowaniu antykoncepcji jest najczęściej człowiek.
Brak systematyczności w przyjmowaniu, interakcje lekowe, zaburzenia pokarmowe to powody zmniejszenia efektywności. Już na początku lat 70-tych próbowano to ograniczyć poprzez stosowanie preparatów o przedłużonym działaniu w iniekcji. Pod koniec lat 80- tych ub. wieku opracowano systemy podawania hormonów w postaci implantów oraz wkładek domacicznych uwalniających hormony.
Metody te mimo wysokiej skuteczności nie stały się popularne z powodu konieczności aplikowania ich zabiegowo przez lekarza.
Zmiana drogi podania hormonów z doustnej - na inną alternatywną - zmieniał dynamikę stężenia substancji hormonalnych w krążeniu. Ich poziom nie ulega dobowym wahaniom, przez co mógł być niższy a jednakowo skuteczny.
Takim pierwszym dwuskładnikowym systemem do pozajelitowego stosowania hormonów jaki pojawił się w Polsce w 2004 roku był plaster antykoncepcyjny. Przezskórne dostarczanie hormonów do krążenia, poza wcześniej przedstawionymi zaletami, omija krążenie wrotne (jelitowe).
Tak stosowana antykoncepcja wyróżnia się wysoką efektywnością, jest mniej podatna na błędy i wpływy ją zmniejszające. Systemem wykorzystującym dostarczanie hormonów przez błonę śluzową pochwy jest obecny w Polsce od 2008 roku krążek antykoncepcyjny. W tych metodach na pierwszym miejscu pacjentki cenią sobie wygodę wynikającą z braku codziennego obowiązku przyjmowania pigułek.
Nowe metody dostarczania hormonów do celów antykoncepcyjnych eliminują wiele wad pigułek i są następnym krokiem w rozwoju nowoczesnej antykoncepcji hormonalnej.
ostatnia aktualizacja: 2011-06-10
poleca:
